Extra maatregelen voor fatbikes en elektrische fietsen

Aanleiding

In 2024 kwamen zes keer zo veel jongeren op de spoedeisende hulp met hersenletsel na een ongeluk op een fatbike. De minister wil dit stoppen. Hij stelt daarom drie extra maatregelen voor. Voor een fatbike gelden momenteel dezelfde regels als voor een gewone elektrische fiets. Deze regels zijn:

• Een elektrische fiets mag niet harder dan 25 kilometer per uur.
• Een elektrische fiets wordt niet gezien als motorrijtuig.
• De bestuurder mag zonder rijbewijs op een elektrische fiets rijden.
• Er geldt geen minimumleeftijd om op een elektrische fiets te rijden.
• Er is geen helmplicht.
• Er is geen verzekeringsplicht.

Een fatbike kan worden opgevoerd, waardoor deze harder kan rijden dan 25 kilometer per uur. Het opvoeren van een fatbike is verboden. Rijdt iemand toch op een opgevoerde fatbike? Dan heeft dit gevolgen voor de aansprakelijkheidsverzekering. Schade is in dit geval namelijk niet gedekt. De kosten komen in dit geval voor de rekening van de ouders.

Aanvullende maatregelen

De huidige aanpak tegen opgevoerde e-bikes blijft bestaan. Deze wordt aangevuld met drie nieuwe maatregelen:

1. Helmplicht voor jongeren tot 18 jaar
   Jongeren tot 18 jaar moeten een helm dragen op een elektrische fiets of fatbike. Mogelijk geldt deze regel later ook voor andere lichte elektrische voertuigen. Zo wordt voorkomen dat jongeren overstappen naar bijvoorbeeld een e-step. Het is al bewezen dat een fietshelm helpt voor de verkeersveiligheid. Door de helmplicht hoeft er misschien geen minimumleeftijd ingevoerd worden om op een elektrische fiets te mogen rijden. Het plan is om in het najaar van 2026 een conceptregel naar de Tweede Kamer te sturen.
2. Gedragsaanpak bij overlast en gevaarlijk rijgedrag
   Het ministerie onderzoekt of overlast en gevaarlijk gedrag minder kan worden door ander gedrag te stimuleren. Eerst wordt onderzocht wat de oorzaak is van dit gedrag. Daarna kunnen er gerichte maatregelen komen. Ook wil het ministerie het bereik van de campagne ‘’t kan hard gaan’ vergroten. In deze campagne worden jongeren en hun ouders of verzorgers gewezen op de risico’s van opgevoerde elektrische fietsen.
3. Keurmerk voor elektrische fietsen
   De sector werkt aan een keurmerk voor elektrische fietsen. Fabrikanten moeten hun fietsen dan laten keuren, bijvoorbeeld bij de Kiwa. Hiermee kunnen fabrikanten aantonen dat hun elektrische fietsen veilig zijn. Dit zorgt voor meer duidelijkheid bij de consumenten. Ook maakt dit het voor handhavers makkelijker om onderscheid te maken tussen veilige en mogelijk onveilige elektrische fietsen. Als laatste zorgt een keurmerk ervoor dat de markt voor elektrische fietsen beter wordt. Het ministerie helpt bij de uitwerking en de bekendmaking als het keurmerk klaar is. Het keurmerk is een vrijwillig initiatief van meerdere fabrikanten. Het kan dus niet verplicht gesteld worden voor alle elektrische fietsen.

Leeftijdsgrens

Er komt voor nu geen minimumleeftijd voor elektrische fietsen. Om dit in te voeren is een wetswijziging nodig. Dit kost ongeveer 2 jaar en er is een meerderheid in de Tweede Kamer nodig. Er zijn daarbij enkele uitdagingen. De leeftijdsgrens zou alleen in Nederland gelden. Ook moet er een oplossing komen voor e-bikes die nu al gebruikt worden.

Kentekenplicht

De minister onderzoekt samen met de RDW of een typegoedkeuring en kentekenplicht voor elektrische fietsen mogelijk en wenselijk is. Dit kan zorgen voor een betere verkeersveiligheid, maar het brengt ook kosten en gevolgen met zich mee. Met een kentekenplicht worden elektrische fietsen mogelijk minder gestolen. Wel moeten dan ook alle bestaande elektrische fietsen een kenteken krijgen. Ook hier is een wetswijziging nodig. Minderjarigen kunnen namelijk de eigenaar van de fiets zijn, maar onder de huidige wetgeving mogen zij niet geregistreerd staan als kentekenhouder.

Geen aparte regelgeving voor fatbikes en elektrische fietsen

Er komen geen aparte regels voor fatbikes en e-bikes. Uit onafhankelijk onderzoek blijkt dat dit te lastig is. Hiervoor geven de onderzoekers vier redenen:

1. Fabrikanten kunnen regels makkelijk omzeilen
   Ze kunnen fatbikes snel aanpassen, zodat deze weer onder de regels voor gewone elektrische fietsen vallen.
2. Handhaving is te lastig
   Handhaving op straat is technisch complex, onnauwkeurig en het kost te veel tijd.
3. Fatbikes zijn niet aantoonbaar gevaarlijker
   Ze zijn zwaarder en hebben soms meer trapondersteuning, maar zorgen niet voor meer ongelukken.
4. Andere elektrische fietsen worden geraakt
   Nieuwe regels voor fatbikes gelden ook voor bijvoorbeeld elektrische bakfietsen en driewielers.