Aansprakelijkheid niet vast te stellen
Voor de ontstaansgeschiedenis van de directe verzekering in Nederland moeten we terug naar Zeeland in 2014. Specifieker, naar de A58 tussen Goes en Middelburg. Op een dinsdagochtend september tussen acht en negen uur ’s ochtends botsen op een stukje snelweg van zo’n tien kilometer honderdvijftig voertuigen op elkaar. Automobilisten vertellen naderhand dat het leek alsof ze op een witte muur af reden, staat in een terugblik die Omroep Zeeland vijf jaar na dato maakte. In het mistongeluk vallen twee doden, drieëntwintig mensen raken gewond, waarvan drie ernstig.
De aansprakelijkheid van een kettingbotsing met die omvang valt niet vast te stellen. Het Openbaar Ministerie besluit na onderzoek niemand te vervolgen; de plotselinge en zeer dichte, lokale mist maakt dat er sprake was van overmacht. De ongeveer tien betrokken verzekeraars steken de koppen bij elkaar, zien dat een reconstructie van de massacrash onbegonnen werk is en besluiten voor het eerst in Nederland om ieder voor zich de schade van de eigen verzekerden af te handelen. Met andere woorden: alle WA-schades werden afgehandeld als een cascoschade. Met nog weer andere woorden: de verzekeraars werken volgens het model van de directe verzekering of firstpartyverzekering (in plaats van de huidige thirdpartypolis).
Klanten mogen niet de dupe worden
Het belangrijkste motief van de maatschappijen voor deze keuze is om klanten niet de dupe te laten worden van de niet vast te stellen aansprakelijkheid. Achteraf krijgen verzekeraars van hun klanten veel complimenten voor deze aanpak. Verzekeraars kijken er zelf ook met grote tevredenheid op terug. Ze merken hoe soepel een schadeafhandeling kan lopen als je de gegevens van de benadeelde hebt en daardoor snel zaken kunt regelen.
“Het was een te mooi resultaat om daarna niet na te denken over een systeem van directe verzekering in Nederland”, zegt Marly de Blaeij. Als beleidsadviseur mobiliteit bij het Verbond van Verzekeraars is ze betrokken bij de directe verzekering. Wat meespeelt zijn toekomstige ontwikkelingen waarbij voertuigen het heft (of eigenlijk: het stuur) zelf in handen nemen.
Klant is gewend schade bij de eigen verzekeraar te claimen
Veel consumenten weten niet dat ze niet bij hun eigen verzekeraar terechtkunnen na een aanrijding waarbij ze zelf geen schuld dragen. Ze zijn van hun inboedel-, reis- of zorgpolis gewend dat als ze schade hebben, ze bij de maatschappij aankloppen die ook maandelijks de premie afschrijft. Een behoefteonderzoek van het Verbond leverde op dat consumenten het zouden toejuichen als dat ook bij hun autoverzekering kan. Sterker, nu reageren ze vaak verrast of vol onbegrip als ze te horen krijgen dat ‘hun verzekeraar’ niets voor ze kan doen en dat ze zich tot de verzekeraar van de tegenpartij moeten wenden.
2020 stemmen, 2022 invoering?
Als het lukt, kan 2020 weleens het jaar van de directe verzekering worden. Niet van de invoering, maar wel van het groene licht. Als de planning vervolgens gehaald wordt, kan 2022 de boeken ingaan als het jaar waarin autoverzekeraars WA-schades rechtstreeks met de eigen klant afhandelen. Zonder dat daar een dramatisch mistongeval aan vooraf heeft hoeven gaan.